Page 104 - Ant Sanat Dergisi - Sayı 11
P. 104

Sigara - Kanser İlişkisinde Bilim ve Siyaset
                        Lickint, Naziler ve ABD







                         Fritz Lickint, adı pek bilinmemekle birlikte sigara ve akciğer kanseri arasındaki
                          potansiyel ilişkiyi ilk kez halk sağlığı araştırma verileri ile ortaya koyan Al-
                        man hekimdir. Ancak hakkında Türkçe kaynak bulmak pek mümkün değildir.








                                                                       Akın
                                                                       YILDIZ



               D            r.  Lickint,  1925  yılında  Dresden      karşıtı hareket önerisinde bulundu. Kadınların
                                                                      sigaranın zararları konusunda eğitilmesi, niko-
                            yakınlarındaki  Zwickau  maden
                            kasabasında devlet hastanesinde
                                                                      tin içermeyen veya azaltılmış tütün üretimi, si-
                            çalışırken bölgedeki akciğer kan-
                            seri vakalarının fazlalığı dikkatini      gara içmeyenlerin korunması, tütün bağımlıları
                                                                      için danışmanlık, sigara içmenin tehlikeleri üze-
                            çekmişti. Çalıştığı bölge, Alman-         rine  araştırmaların  teşvik  edilmesi  ve  Alman
              ya’nın başlıca tütün üretim merkeziydi ve ül-           Tütün  Zararlarıyla  Mücadele  Kurumu  oluştu-
              kenin en yüksek akciğer kanseri oranlarına sa-          rulması gibi önemli çalışmalarda bulundu.
              hipti. Kadın ve erkek sigara içme oranlarını ve         Dr. Lickint, aynı zamanda Alman Sosyal De-
              akciğer kanseri ilişkisini, pasif içiciliğin önemi      mokrat Parti’nin aktif bir üyesi idi; sigara ve
              konusundaki gözlemlerini, saha araştırmaları-           alkole karşı politikalar izleyen partide etkin rol
              nı analiz etti ve 1929’da tütün kullanımını ak-         alıyordu. O dönemde iktidara gelen Naziler de
              ciğer kanseri ile ilişkilendiren ilk istatistiksel      tütün kullanımına şiddetle karşı çıkıyorlar, tü-
              verileri yayınladı.                                     tün bağımlılığının ırksal saflığa zarar verdiğini
              1939’da yayınladığı 1200 sayfalık kapsamlı ra-          düşünüyorlardı. Nazi Almanyası’nda ülke ça-
              porda tütün kullanımının dudak, dil, ağız, çene,        pında sigara karşıtı bir hareket gelişti, Hitler
              yemek borusu, soluk borusu dâhil olmak üze-             tarafından  desteklenen  bir  enstitü  kuruldu.
              re birçok farklı kanser türüyle ilişkili olduğunu       Tütün karşıtı kampanya, toplu taşıma araçla-
              yazdı. Tütün ve organizma (“Tabak und Orga-             rında sigara içilmesini yasaklamayı, sağlık eği-
              nismus”) başlıklı bu raporda tütün kullanımı-           timini teşvik etmeyi, askerler için konferanslar
              nın sağlığa tüm zararlarını detaylı olarak orta-        düzenlemeyi  ve  tütün  vergisini  yükseltmeyi
              ya koymaya çalıştı. Sigarayı tedavi gerektiren          içeriyordu. Halka açık yerlerde tütün reklamı
              bağımlılık  etkeni  olarak  nitelendiren  ilk  bilim    ve sigara kullanımı kısıtlandı.
              insanı ve bu nedenle belki de sigara tekelleri-         Naziler,  popülist  politikalarla  sigara  karşıtı
              nin en çok nefret ettiği hekim oldu.                    görünmelerine rağmen arka planda sigara te-
              Lickint, 18 yaşın altındaki gençler için sigara         kelleriyle  sıkı  ilişkilerini  sürdürüyor,  yüksek
              yasağı  dâhil  olmak  üzere  kapsamlı  bir  tütün       miktarda vergi geliri (1941 yılı için tüm kamu




        104   Muratpaşa Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi
   99   100   101   102   103   104   105   106   107   108