Page 104 - Ant Sanat Dergisi - Sayı 11
P. 104
Sigara - Kanser İlişkisinde Bilim ve Siyaset
Lickint, Naziler ve ABD
Fritz Lickint, adı pek bilinmemekle birlikte sigara ve akciğer kanseri arasındaki
potansiyel ilişkiyi ilk kez halk sağlığı araştırma verileri ile ortaya koyan Al-
man hekimdir. Ancak hakkında Türkçe kaynak bulmak pek mümkün değildir.
Akın
YILDIZ
D r. Lickint, 1925 yılında Dresden karşıtı hareket önerisinde bulundu. Kadınların
sigaranın zararları konusunda eğitilmesi, niko-
yakınlarındaki Zwickau maden
kasabasında devlet hastanesinde
tin içermeyen veya azaltılmış tütün üretimi, si-
çalışırken bölgedeki akciğer kan-
seri vakalarının fazlalığı dikkatini gara içmeyenlerin korunması, tütün bağımlıları
için danışmanlık, sigara içmenin tehlikeleri üze-
çekmişti. Çalıştığı bölge, Alman- rine araştırmaların teşvik edilmesi ve Alman
ya’nın başlıca tütün üretim merkeziydi ve ül- Tütün Zararlarıyla Mücadele Kurumu oluştu-
kenin en yüksek akciğer kanseri oranlarına sa- rulması gibi önemli çalışmalarda bulundu.
hipti. Kadın ve erkek sigara içme oranlarını ve Dr. Lickint, aynı zamanda Alman Sosyal De-
akciğer kanseri ilişkisini, pasif içiciliğin önemi mokrat Parti’nin aktif bir üyesi idi; sigara ve
konusundaki gözlemlerini, saha araştırmaları- alkole karşı politikalar izleyen partide etkin rol
nı analiz etti ve 1929’da tütün kullanımını ak- alıyordu. O dönemde iktidara gelen Naziler de
ciğer kanseri ile ilişkilendiren ilk istatistiksel tütün kullanımına şiddetle karşı çıkıyorlar, tü-
verileri yayınladı. tün bağımlılığının ırksal saflığa zarar verdiğini
1939’da yayınladığı 1200 sayfalık kapsamlı ra- düşünüyorlardı. Nazi Almanyası’nda ülke ça-
porda tütün kullanımının dudak, dil, ağız, çene, pında sigara karşıtı bir hareket gelişti, Hitler
yemek borusu, soluk borusu dâhil olmak üze- tarafından desteklenen bir enstitü kuruldu.
re birçok farklı kanser türüyle ilişkili olduğunu Tütün karşıtı kampanya, toplu taşıma araçla-
yazdı. Tütün ve organizma (“Tabak und Orga- rında sigara içilmesini yasaklamayı, sağlık eği-
nismus”) başlıklı bu raporda tütün kullanımı- timini teşvik etmeyi, askerler için konferanslar
nın sağlığa tüm zararlarını detaylı olarak orta- düzenlemeyi ve tütün vergisini yükseltmeyi
ya koymaya çalıştı. Sigarayı tedavi gerektiren içeriyordu. Halka açık yerlerde tütün reklamı
bağımlılık etkeni olarak nitelendiren ilk bilim ve sigara kullanımı kısıtlandı.
insanı ve bu nedenle belki de sigara tekelleri- Naziler, popülist politikalarla sigara karşıtı
nin en çok nefret ettiği hekim oldu. görünmelerine rağmen arka planda sigara te-
Lickint, 18 yaşın altındaki gençler için sigara kelleriyle sıkı ilişkilerini sürdürüyor, yüksek
yasağı dâhil olmak üzere kapsamlı bir tütün miktarda vergi geliri (1941 yılı için tüm kamu
104 Muratpaşa Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi