Page 63 - ANT SANAT 13
P. 63
Akdeniz ve Edebiyatımız
Özcan
KARABULUT
P anel başlığımız; “Edebiyatımızda Beşeri tarihi coğrafya boyutlarıyla bakıldı-
ğında Akdeniz havzasının iki özelliği dikkat
Akdeniz” başlığını taşıyor. Panel
çekiyor: İlki; büyük bir içdeniz, yerleşmelerin
başlığımızı “Akdeniz’e Edebi-
yatla Bakmak”, “Edebiyatımıza
Akdeniz’den Bakmak” şeklinde olduğu yerlerde deniz ve karanın iç içe geçtiği
coğrafi mekân (bu sürekli hareketlilik ve iletişim
açımlayabiliriz. Öte yandan, 9. Antalya Edebi- anlamına gelmektedir).İkincisi; uygun enlemler
yat Günleri’nin ana teması “Akdeniz ve Barış” arasında yatay olarak uzanan ve yerleşime uy-
başlığını taşıyor. Ana temadan panel başlığımı- gun mekânda hâkim olan “Akdeniz İklimi”.
za yaklaştığımızda; bizim Akdeniz’e bakışımız “Akdeniz” kavramına iki farklı bakış açısıyla
salt bir nostalji arayışı olarak görülmemeli, yaklaşılabilir: Birincisinde; beşeri coğrafya-
belki bir nostalji arayışının yanında 21. Yüzyıl ya uygun bir Akdeniz kavramı (Akdeniz’in bir
Akdeniz’ini savaşlar, çatışmalar denizi ve hav- tarihi coğrafyası söz konusu) İkincisinde; bu
zası olarak değil, bir barış, bir sanat, bir edebi- coğrafyada oluşan, bütünlüğü ve farklılığı olan
yat coğrafyası olarak görmek arzusu ve tahay- bir “Akdenizlilik.” Buradaki “Akdenizlilik” kav-
yülü olarak değerlendirmek mümkün. ramı, bu coğrafyada, bu havzada bulunan ya-
şam bütünlüğünü, farklılıkları ve zaman içinde
Yerel, Bölgesel ve Evrensel Bir Tema Olarak değişimini içeren bir kavram olarak anlam ka-
Akdeniz ve Akdenizlilik zanmaktadır.
“Akdeniz”; yerel, bölgesel ve evrensel bir tema Kabul etmeli ki “Akdeniz” veya “Akdenizlilik”
olarak verimli ve kullanışlı bir kavram. Akde- derken, özel bir mekân ve iklim koşullarına,
niz deyince; asırlar boyunca birçok kültüre ve dolayısıyla bir alan olarak Akdeniz’in özgünlü-
dine ev sahipliği yapmış büyük bir mekândan, ğü konusuna vurgu yapmış oluyoruz. Çünkü bu
büyük bir coğrafyadan konuşuyoruz. Bu top- iklim koşullarıyla bu özel mekân; uygarlıkların
raklarda hemen her topluluğun ve uygarlığın gelişmesinde ve toplumların yaşam perfor-
yarattığı bir kültür birikiminden söz ediyoruz. manslarında belirleyici bir etken olagelmiştir.
Bu büyük mekânda ve coğrafyada savaşlar Akdenizlilik kavramına yaklaşırken, bu coğraf-
var, katliamlar var, afetler de var. Enerjisi, he- yadaki belirsizlik üzerinde durmak gerekmek-
yecanı ve renkliliğiyle üretilmiş mitoloji de var, tedir: Akdenizli; iklim değişiklikleri, depremler,
elbette edebiyat da var. volkanik faaliyetler ve deniz ulaşımında rüz-
Akdeniz’e fiziki coğrafya olarak yaklaşırsak, bir gârlar gibi çok yönlü belirsizlikler karşısında
denize işaret ediyor. Beşeri coğrafya olarak yak- yaşamını sürekli düzenlemek durumunda kal-
laşırsak, deniz ve çevresindeki kara parçalarının mıştır. Bu durum Akdenizliyi sürekli uyuma ve
oluşturduğu bir havzayı tanımlamış oluyoruz. yaratıcılığa zorlamaktadır.
62 Muratpaşa Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi Muratpaşa Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi 63