Page 101 - Ant Sanat Dergisi - Sayı 11
P. 101
Kaygusuz Abdal’ın doğum tarihinin 1341 ya da saçlarını, sakalını, kaşını, bıyığını kesmesinden,
42 yılı olduğu tahmin edilmektedir. Yunus için belden yukarısı çıplak dolaşmasından yola çı-
anlatılan onun için de anlatılmaktadır. Buna kılarak onun bir Rum abdalı, Kalenderî şeyhi
göre Kaygusuz dergâha kırk yıl odun kesip ge- olduğu söylenmektedir. Felsefesini, şiirlerinin
tirir, odunlardan hiçbiri eğri değildir. Kırk yılın ve düzyazılarının ana temasını şu satırları pek
sonunda icazet ister. Abdal Musa’nın yazılı ola- güzel özetler:
rak verdiği icazetnameyi öper, başına götürür. “Pes imdi bu sözlerden garaz budur ki adem
Sonra icazetnameyi parçacıklara ayırıp yaptığı dünyaya gelmekten murat hemen kendüyi bi-
ayranın içine koyar, karıştırır, içer. Bunun ne- lip Hakk’ı anlamaktır. Ta ki hakkı batıldan far-
denini soran Abdal Musa’ya cevabı şu olur: kedüp ömrüni telef itmemiş ola… Bu sebep-
“Bu kutsal emanetinizi ancak gönlümde sakla- tendür ki halk birbirlerine sorarlar ki ‘acep bu
yabilirim.” karhaneyi bünyad iden üstad nirede ola’ diyü
hayran ve sergerdan kalmışlardır.”
Kırk Dervişle Mısır’a Divan, Dolapname, Gülistan, Mesnevi Evvel,
İyi eğitim görmüş, çok okumuş, “ulûmı bi’t Mesnevi-i Sani, Mesnevi-i Salis, Mesnevi-i
tamâm” bilen, “âkil”, “ârif”, “âmil”, “kâmil”, “tü- Baba Kaygusuz, Gevhername, Minbername
vâne”; “zôr-i bâzûya mâlik”, “ziyâde pehlevân”, gibi manzum eserleri; Budalaname, Kitab-ı
ata binmede, silahşörlükte, ok atmada, kılıç Miglate, Vücudname gibi mensur eserleri;
sallamada, gürz salmakta, Dilgûşaâ, Sarayname gibi
sünü oynatmakta “hüner- manzum-mensur karışık
mend”, “bu gibi işlerde nâziri eserleri bulunan Kaygu-
yog” olan, henüz on sekiz ya- suz Abdal’ın, Türk Tasav-
şında iken “kimsenin muka- vuf Edebiyat’ının Yunus
bele durub bahs edemediği” Emre’den sonraki en güçlü
Kaygusuz, kırk yılın sonun- şairi olduğunu belirtmemiz
da Abdal Musa dergâhından gerekir. Onun şathiyyeleri,
ayrılıp kırk dervişiyle bir- türünün en ustalıklı ve en
likte Mısır’a gider. Mısır’da uç örnekleridir.
“Kesr’ül-ayn” adlı dergâhını
kurar. Bu ülkede ölen Kay- Tanrıdan Cebrail’e:
gusuz’un, bazı kaynaklarda “Adem’le Türkçe konuş!”
Kahire’deki Bektaşi Tekke- Kaygusuz Abdal sadece Ta-
si’nin yanındaki mağaraya savvuf ya da Alevi-Bekta-
gömüldüğü geçer. Ne var ki şi edebiyatının değil, aynı
Abdal Musa Türbesi’nde de zamanda Türkçe’nin de en
mezarının olması bu durumu büyük ozanlarından biridir.
kuşkulu kılar. Ona göre Tanrı Cebrail’e
Kaygusuz, Alevi-Bekta- Adem’le Türkçe konuşması-
şi edebiyatının en önem- nı söyler:
li temsilcisidir. Menâkıb- “Hak buyurdı Cebrail’e; var
nâme’sindeki tasvirlerden, didi / Adem’i cennet için-
“char-darb” yapmasından, den sür didi
Muratpaşa Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi 101
